Kahnemanın İkili Düşüncə Sistemi və Qərar vermə
Nobel mükafatı laureatı Daniel Kahneman və eksperimental psixoloq Amos Tversky beynimizdə iki fərqli sistemin birlikdə işlədiyini göstərdilər. Sistem 1, çox sürətli qərar qəbul edən; Sistem 2 isə məlumatları diqqətlə araşdıran, hesablamalar aparan və çox yavaş işləyən bir sistemdir. Bu iki sistemin bacarıqları çox fərqlidir; Qarşılaşdığımız situasiyalardan hansı təcrübə sahəsinə düşürsə, o sistem işə düşür.Kahneman öz nəzəriyyəsinin kontekstində bir insanın hər gün təxminən 35.000 qərar qəbul etdiyini təxmin edir. Bu həllərə çatmaq üçün ağıl ya “sürətli” və ya “yavaş” düşüncə tərzinə əməl edir.
Sürətli düşünmə yolu (Sistem 1) əsasən şüursuz işləyir və mümkün olan ən az idrak gərginliyi ilə etibarlı qərarlar qəbul etməyi hədəfləyir.
Sistem 1 geniş müşahidə və sürətli qiymətləndirmə üsullarına əsaslanır, sistem 2 (yavaş düşünmə) isə müəyyən problemin təfərrüatlarını diqqətlə nəzərdən keçirmək və məntiqi bir həll yolu tapmaq üçün şüurlu, davamlı diqqət tələb edir.
Sistem 1 yeni biri ilə tanış olduqda, iş müsahibəsi zamanı və ya qəfil və ya stress altında qərar qəbul etməli olduğumuz zaman işə düşür. Bizi düşmənlərdən və təhlükələrdən qoruyan Sistem 1-dir. Atalarımızdan miras qalan bütün instinktlərimiz 1-ci sistemin xüsusiyyətləridir.Sistem 2 isə analiz edən, düşünən, yavaş, diqqətli və çətin qərarlar verən bir sistemdir. Sistem 2-nin işləməsi əlavə enerji sərf etdiyi üçün enerji sərf edir və bizi yorur. Çətin qərarlar qəbul etdikdən sonra özümüzü müharibədən çıxmış kimi hiss etməməyimizin səbəbi Sistem 2-nin işləməsi üçün sərf etdiyimiz güclü enerjidir.Variantları təhlil etmək və qiymətləndirmək lazım gəldikdə, Sistem 1 yerini Sistem 2-yə buraxır. Bütün digər hallarda, Sistem 1 demək olar ki, bütün həyatımızı idarə edir. Gündəlik qərarların həcmini nəzərə alsaq, problemin həllinin təxminən 98%-nin 1-ci sistemdən istifadə etməsi təəccüblü deyil.
Buna görə də, insan şüurunun bu sürətli düşüncə tərzini dəstəkləmək üçün effektiv, səmərəli evristik alətlər qutusunu inkişaf etdirməsi çox vacibdir. İnsan ağlının necə işlədiyi; Hansı vəziyyətlərdə emosiyaların, intuisiya və məntiqin hansı rol oynadığını anlamaq hamımızı daha bilikli və səlahiyyətləndirir. İnsan şüurunun necə işlədiyini başa düşmək, ona nəyin səbəb olduğunu düşünməyə kömək etmək üçün bizə yer verməsi baxımından vacibdir.Hazırladı: Edumap.az Təhsil Portalı
__________________________________________________________________________________________________________________
BİZİ SOSİAL ŞƏBƏKƏLƏRDƏ İZLƏYİN:
FACEBOOK:Edumap.az
İNSTAGRAM:@edumap.az
BİZİ SOSİAL ŞƏBƏKƏLƏRDƏ İZLƏYİN:
FACEBOOK: Edumap.az
TELEGRAM:Edumap.az – Vakansiyalar, Təcrübələr, Təqaüdlər Seminarlar, Təlimlər Müsabiqələr və s.
İNSTAGRAM:@edumap.az
Tik-tok:edumap.az
Heçbir Rəy Yoxdur