Yeni Müəllim Olarkən Etdiyim 5 Səhv Mən son vaxtlar müəllimlərlə öz siniflərində şagirdlərin səhv etməkdə azad olduqlarını və səhvlərindən öyrənmələri üçün dəstək olunmalı bir mühit yaratmaları haqqında danışıram. Mən düşünürəm ki, səhvlərindən öyrənmək tələbələrə öyrənməyə kömək etmək üçün yaxşı bir yol ola bilər. Ancaq səhvlərdən öyrənmək, yalnız şagirdlərimizlə məhdudlaşmamalıdır. Peşəkar olaraq biz də səhvlərimizdən dərs almalıyıq. Mən başa düşürəm ki, bizim peşəmizdəki mühit indi səhv etmək və onlardan öyrənmək üçün tam uyğun deyil, lakin bunun sizə mane olmasına imkan verməməyi tövsiyə edərdim. Dərs edərkən sinifdə qaçılmaz bir və ya iki səhv etməkdən qorxmayın. Bunun əvəzinə səhvlərinizdən öyrənməyə və tədrisinizi gücləndirmək üçün onlardan istifadə etməyə açıq olun. Səhv 1: Mən hər şeyi şəxsi qəbul edirdim.   Tələbələr mənə tabe olmasalar, onlara əsəbiləşərdim. Əgər onlar öz işlərini görmədilərsə, mən bunu şəxsi təhqir kimi qəbul edirdim. Nə vaxt başlarını aşağı salanda və ya tapşırıqlarını yerinə yetirməyəndə şəxsən mən inciyirdim. Hər şeyi şəxsən qəbul etməyin problemi odur ki, bu, çox vaxt tələbələri günahlandırmağa gətirib çıxarır.   Bunun mənimlə bağlı olmadığını, nə qədər incidiyimi anladığım anda, tələbələrimin daha yaxşı qərarlar vermələrinə kömək etmək üçün növbəti dəfə nə etməli olduğuma diqqət yetirə bildim. Tələbələrimin etdiyi (yaxud etmədiyi) hər şeyə görə şəxsi qəbul etməyi dayandırdığım zaman diqqətimi onların sinifə gətirdikləri dəyərləri ən yaxşı şəkildə qiymətləndirə bildim. Səhv 2: Valideynlərlə ünsiyyətdən qaçırdım.   Valideynlərim mənimlə əlaqə saxlayanda, mən çaşıb qalırdım. Adətən xoş xəbərlər üçün zəng etmirdilər. Onlarla qarşılaşmamaq üçün əlimdən gələni edirdim. Onları düşmən kimi görərək və ya qarşısını almaq istədiyim hər hansı bir narahatlıq kimi valideynlərlə həll etməyə çalışdığımdan daha çox problem yaradırdım.   Valideynləri partnyor kimi görməyi, onları sinfimdə baş verənlər barədə məlumatlandırmağa və prosesin əvvəlində onları da prosesə cəlb etməyi öyrəndikdən sonra gördüm ki, valideynlər mənim ən yaxşı müttəfiqimdir. Nəticə etibarı ilə, hətta onların övladı üçün öyrənmə kursları ilə bağlı fikir ayrılığına düşsək belə, hər ikimizin də dəstəkləyə biləcəyi bir plan hazırlama ehtimalımız daha yüksək idi. Səhv 3: Tələbələr uğursuz olmayana qədər müdaxilə etmirdim.   Mən həmişə bəzi tələbələrin uğursuzluqla üzləşməsinə təəccüblənirdim. İşi daha da pisləşdirən o idi ki, mən sınaq imtahanından öncə, həqiqətən də, yaxşı qiymət alan tələbələrin sayı az idi. Mən şagirdlərin davamlı olaraq uğursuz olduqlarını görürdüm və nəticədə müdaxilə planı hazırladım. Bu planı hazırladıqdan sonra, nə edəcəyimi əvvəlcədən planlaşdırmağa başladım. Və bununla da şagirdlərim “uçurumun dibinə” düşməmiş, onlara kömək edə bildim. Səhv 4: Səhv etməkdən qorxurdum.   Bir müəllim kimi həmişə haqlı olmalı olduğumu düşünürdüm. Otaqdakı ən ağıllı insan olmaq üçün çox çalışırdım. Tələbələrim cavabını tapa bilmədiyim sualı mənə verəndə, mən də səhv bir cavab verirdim. Əgər səhv etmişəmsə, onu ört-basdır edərdim. Yalnız özümü insan olmağa icazə verdiyim zaman öyrətməyim həqiqətən yaxşı oldu.   Tələbələrim səhv etdiyimi görəndə, onlara etiraf etdikdə və sonra düzəltmək üçün addımlar atanda, onların da səhv etmələrinə icazə verdim. Sinifdə nə qədər çox risk etdimsə, onların risk etmələrinə bir o qədər şərait yaratdım . Nəticədə sinifim əsl öyrənmənin baş verdiyi bir yerə çevrildi. Səhv 5: Mən hər şeyi əhatə etməyə çalışırdım.   Düşünürdüm ki, kurikulumda varsa, bunu öyrətmək lazımdır. Problem ondadır ki, kurikulum sənədlərinin əksəriyyəti o qədər şişiridilib ki, hər şeyi əhatə etmək və ya hər tapşırığa eyni vaxt ayırmaq çətindir. Bundan əlavə, kurrikulumun əhatə olunması tələbələrin bütün standartlara cavab verəcəyinə zəmanət vermir.   Bunu başa düşdükdən sonra diqqətimi standartlara yönəltməyə və tələbələrimə yalnız kurrikulumun əhatəsindən daha çox standartlara çatmaqda kömək etməyə başladım. Bunu etmək mənə həqiqətən vacib olanı öyrətmək üçün daha çox vaxt və şagirdlərimin ehtiyaclarına uyğun olaraq tədrisimi tənzimləmək üçün daha çox rahatlıq verdi.   Bu bloqun ilk versiyası ASCD EDge-də dərc edilmişdir; Robyn Jackson, Mindsteps Inc.-in təsisçisi, Never Work Harder Than Your Students and Other Principles of Great Teaching (ASCD, 2009), and her latest Real Engagement: How do I help my learners become motivated, confident, and self-directed learners? (ASCD, 2015) kitablarının da daxil olduğu, 10-la kitabın müəllifidir Hazırladı: Rasim Abdurahman